Veelheid aan culturen maakt kerk rijker
Vrijdag 26 september stond de multiculturele kerk centraal in de 4e module van de leergang kerkvernieuwing. “Er is één God, er is één geloof dat we op vele manieren beleven en uiten.” en “Anderen wijzen ons erop dat er dingen zijn die wij nog niet weten.” Twee reacties tijdens de afsluitende viering waar de deelnemers hun ervaringen van de dag naar voren brachten. Centraal stond de vraag: Hoe kan multiculturele diversiteit een kracht worden voor alle parochies?
“Anderen wijzen ons erop dat er dingen zijn die wij nog niet weten.”
Juist de verschillen
Erik Borgman schetste het kader voor de middag en vertelde dat pas sinds Vaticanum II, toen vieren in de eigen landstaal mogelijk werd, de kerk bewust is geworden van de verschillende culturen. Daar moeten we mee leren omgaan en ontdekken dat verschillen niet bedreigend hoeven te zijn. Paus Franciscus benadrukte dat de kerk juist rijker wordt door de veelheid aan culturen die zich door het evangelie aangesproken voelen. Diversiteit vraagt om openheid: elkaar zien als verrijking, juist als gebruiken of visies verschillen. De kerk is niet van onszelf, maar een gemeenschap waarin oude tradities en nieuwe generaties elkaar kunnen aanvullen, zoals jongeren die herontdekken wat ouderen hadden losgelaten.
“Er is één God, er is één geloof dat we op vele manieren beleven en uiten”
Wezenlijk voor de kerk
Antropoloog Anneloes van Kuijk liet zien dat katholieke migrantengemeenschappen vaak twee kanten hebben: ze maken deel uit van dezelfde kerk, maar vieren op eigen wijze. Van belang is het om beide kanten van de medaille te blijven zien. De term ‘migrantengemeenschap’ kan scheidslijnen scheppen, terwijl we in feite allemaal verschillende culturele tradities kennen. Migratie is zelfs wezenlijk voor de kerk: gastvrijheid, respect en daadwerkelijke deelname horen bij haar kern. Dit betekent meer dan tolereren; het vraagt om mee doen en mee dragen. Toch ervaren veel gemeenschappen drempels, zoals gebrek aan ruimte of weinig zichtbaarheid binnen parochies.
In de praktijk
Vervolgens was er een vraaggesprek met Bernadette Geurts en priester Franklin Brigitha van de St. Bonifatiusparochie waar we te gast waren. Ook de uit India afkomstige priester Joe Michael en Grace Cabactulan van de Filipijnse Gemeenschap Rotterdam namen deel aan het gesprek. Hieruit kwamen belangrijke aandachtspunten naar voren.
- Contactleggen met andere culturen in de kerk blijkt lastig, maar begint bij echt uitnodigen en welkom heten.
- Taal- en cultuurverschillen vragen om geduld en wederzijds respect, of het nu gaat om vrouwen rond het altaar of het samen delen van eten in de kerk.
- Het gevaar van een te seculiere context maakt het nog belangrijker om nadruk te leggen op geloof en beleving daarvan, niet alleen op regels en structuren.
- Praktische initiatieven, zoals vrijwilligersmarkten, kunnen helpen om migranten een plaats te geven binnen de gemeenschap.
In de deelsessies werd hier verder op in gegaan en gekeken naar wat je zelf kunt doen en als parochie/ gemeenschap. Hoe je mensen uit andere culturen laat meedoen en hoe je het tot één gemeenschap maakt. En het onderwerp hoe geloven ‘we’ en hoe kijken de verschillende culturen binnen de kerk naar elkaar kwam aan de orde.
De dag heeft op vele wijze laten zien dat multiculturele diversiteit de kerk niet hoeft te verzwakken, maar juist kan vernieuwen: door te leren van elkaar, samen te vieren en als gelijken te groeien naar een levende, veelkleurige gemeenschap.